Voedselbossen staan volop in de belangstelling. Ze komen tegemoet aan veel maatschappelijke thema's zoals biodiversiteit, koolstofbinding en lokale voedselproductie.
Niet tegen maar met de natuur
In een voedselbos werk je samen met de natuur. Er wordt niet bemest of bestreden met chemicaliën. Op basis van natuurlijke processen en kringlopen produceert het bos in overvloede. Voedselbossen bestaan uit zeven productieve lagen, die samen een zelfstandig ecosysteem vormen. De zeven lagen van boven naar beneden zijn: de kruinlaag, de klimplantlaag, de tussenlaag, de struiklaag, de kruidlaag, de bodembedekkers en tot slot, de wortel- en knollenlaag. Uit iedere laag kan geoogst worden. Een voedselbos bestaat doorgaans uit honderden soorten planten.
Ook professionele initiatieven
Het voedselbos wordt steeds vaker gezien als alternatief voor de reguliere landbouw. Alhoewel de meeste initiatieven voornamelijk hobbymatig en experimenteel zijn, ontstaan steeds meer professionelere initiatieven. Het voedselbos Schijndel is een bekend voorbeeld, een initiatief van de stichting Voedselbosbouw Nederland in samenwerking met het Groen Ontwikkelfonds van de provincie Brabant en HAS Den Bosch. Maar ook op landgoed Welna, een bosbouwlandgoed midden in het hart van de Veluwe en rond de Wageningen Universiteit ontwikkelen zich interessante voedselbossen, gestoeld op bedrijfskundige exploitatie. www.voedseluithetbos.nl
Risico’s
De investeringen voor grond en pootgoed is aanzienlijk. Aanleg van een voedselbos is bovendien risicovol omdat het jaren duurt voordat een voedselbos productief is. Tenslotte bestaat er twijfel over de planologische status van een voedselbos. Wanneer is er sprake van de bestemming bos of landbouw?
Rentmeesters krijgen steeds vaker de vraag of er geschikte gronden beschikbaar zijn voor een voedselbos. Een toenemend aantal particulieren omarmt de doelstellingen van een voedselbos. Echter de financiële en juridische risico's vormen regelmatig een belemmering om daadwerkelijk een voedselbos te beginnen.
Voedselbosboeren als langdurige erfpachters
In 2018 stond in Kootwijk een interessant perceel te koop met mogelijkheden voor landbouw en natuur. Kortom: een perfecte plek voor voedselbosboeren. Om risico's en investeringen te verkleinen zijn de verkoper van het perceel en de voedselbosboeren een interessante samenwerking aangegaan.
De voedselbosboeren konden de grond niet kopen omdat het aankoopbedrag voor de grond en het pootgoed te hoog was. Bovendien wilde de bank niet meewerken aan een financiering. Uiteindelijk is gekozen voor een eeuwigdurende erfpacht. De verkoper van de grond bleef "bloot" eigenaar, het gebruik van de grond werd eeuwigdurend uit handen gegeven aan de voedselbosboeren die erfpachters werden. Omdat de voedselbosboeren wel moesten investeren in pootgoed was de canon (=pacht of huur) de eerste jaren relatief laag. De eigenaar garandeert een langdurig/eeuwig gebruik, de erfpachters moesten minimaal een aantal jaren gebruik garanderen. Tevens werd de mogelijkheid ingebouwd dat de erfpachter de grond te allen tijde kan kopen, afhankelijk van de vooraf vastgestelde jaarlijkse pachtprijs.
Na 3 jaar komt een voedselbos volop tot ontwikkeling en zijn beide partijen tevreden. De "bloot" eigenaar heeft een constante inkomstenstroom en de erfpachters kunnen volop vooruit met hun voedselbos passie.
Wilt u ook advies over de mogelijkheden van een erfpachtcontract? De rentmeesters van Rentmeesters.nl kunnen u helpen! Ook voor geschikte stukken landbouwgrond of bosgrond zijn we u graag van dienst!
Joris Vermaesen
Joris Vermaesen is lid van Rentmeesters.nl in de provincie Overijssel
Reactie: