Singer-songwriter Tim Knol, de vorige winnaar van de Knoop in de Zakdoek-aanmoedigingsprijs, gaf deze trofee woensdag 18 januari jl. door aan Marian Merkelbach van de Texelse Agrarische Natuurvereniging De Lieuw.
Zij kreeg de onderscheiding van de terreinbeherende organisaties van Noord-Holland voor haar constructieve en verbindende rol in het zogenaamde gebiedsproces rondom de Hoge Berg, het Texelse schapengebied bij uitstek.
Voorzitter Merkelbach nam de Knoop met gemengde gevoelens aan. „Ik voel me vereerd. Maar ik had de prijs liever gekregen nadat het proces was afgerond. Het gezamenlijke plan van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, de provincie en de boeren is hartstikke mooi, maar hoe zit het met het verdienmodel van de boeren?”, zei ze strijdbaar.
Het glooiende gebied tussen Den Burg en Oudeschild, is met zijn tuunwallen, schapenboeten en kolken een typisch Texels landschap. De landschapselementen worden onderhouden door schapenboeren die hier werken met respect voor de bijzondere natuurwaarden van het gebied.
Schapenhouderij
Voorzitter Merkelbach sprak in haar dankwoord de vraag uit „Hoe kun je als boer leven van de schapenhouderij op de Hoge Berg. Deze vraag speelt al 25 jaar. Iedereen wil de schapenhouderij hier behouden, maar we weten niet hoe”.
Om te vervolgen met „De aanleiding om nu een gezamenlijk plan te realiseren, was het besluit van Provinciale Staten van Noord-Holland dat het Natuurnetwerk Nederland (NNN) versneld moet worden. De betrokken partijen hebben een plan gemaakt voor het verleggen van de grenzen van de stukjes grond voor natuur en agrarische activiteiten. De Lieuw heeft hierbij een adviserende rol gespeeld. De gedeputeerde is heel enthousiast, maar deze nieuwe verdeling heeft veel financiële consequenties. De provincie is nu aan zet.”
Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, en op het vasteland ook Landschap Noord-Holland, laten samen met particuliere grondbezitters, grond beheren door boeren. De afspraken die tot nu toe met de boeren worden gemaakt voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer, zijn alleen mogelijk op agrarisch bestemde grond. De vergoeding voor sec natuurbeheer kan alleen door de grondeigenaar worden afgesloten en is bovendien lager.
Minder inkomen
„Dat betekent voor de boeren dus meer voorwaarden, minder inkomen. Datzelfde probleem zie je in heel Nederland”, zegt Merkelbach. „Ik ben niet tegen de voorwaarden die aan de boeren worden opgelegd, maar het kan geen eenrichtingsverkeer zijn.” Wat op de Hoge Berg in de toekomst het meest in het oog zal springen, is waarschijnlijk het lagere aantal dieren dat per hectare is toegestaan. Op Texel wordt gesproken over slechts twee schapen per hectare, maar dat staat volgens Merkelbach nog niet vast. „Er is nog tegenstrijdige regelgeving. Het besluit moet in Brussel genomen worden.”
De contracten voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer op NNN-gronden zijn in Noord-Holland per 1 januari 2023 voor het laatst ingegaan en gelden voor een periode van zes jaar.
Erwin van den Berg, rentmeester in Noord-Holland hoorde het gloedvolle betoog van Merkelbach met plezier aan. Zij legt de vinger op de zere plek. Wij willen alles maar de regelgeving verspert de weg naar de goede wil. De boer is de sleutel naar de toekomst maar moet dan wel een duurzaam renderend verdienmodel kunnen ontwikkelen en kunnen ondernemen.
Weten natuurbeheerders samen met de boeren deze knoop te ontwarren? Het moet wel, willen we mooie en aantrekkelijke landschappen behouden en ontwikkelen. Wordt vervolgd...
Erwin van den Berg
Lid van Rentmeesters.nl in de provincie Noord-Holland
Reactie: